Ανεπιθύμητες ενέργειες φαρμακευτικής θεραπείας
Οι επιπλοκές της ωοθηκικής διέγερσης των ωοθηκών περιλαμβάνουν τα ειδικά συμπτώματα και ανεπιθύμητες ενέργειες σχετιζόμενα με το εκάστοτε φαρμακευτικό σκεύασμα και τις επιπλοκές από την υπερδιέγερση των ωοθηκών όπως είναι η πολύδυμη κύηση, το σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών.
Κιτρική κλομιφαίνη
Η κιτρική κλομιφαίνη προκαλεί το μηχανισμό της ωοθυλακικής ανάπτυξης ενεργοποιώντας την ενδογενή έκκριση γοναδοτροπινών. Η ουσία αυτή μπορεί να προκαλέσει υπερδιέγερση των ωοθηκών και κατά τη διάρκεια της θεραπείας πολλές γυναίκες αναφέρουν αυξημένη ευαισθησία των μαστών και αίσθημα μετεωρισμού. Το σύνδρομο της υπερδιέγερσης των ωοθηκών μπορεί να παρατηρηθεί πολύ σπάνια κατά τη διάρκεια της θεραπείας στην ελαφριά του μορφή. Σε μερικές περιπτώσεις είναι επίσης δυνατόν να δημιουργηθούν ωοθηκικές κύστεις οι οποίες συνήθως υποχωρούν αυτόματα.
Ο κίνδυνος της πολλαπλής εγκυμοσύνης με τη λήψη αυτού του φαρμάκου είναι αυξημένος ωστόσο όμως με την προσεκτική υπερηχογραφική παρακολούθηση σε κάθε κύκλο μπορεί να περιοριστεί.
Τέλος, λόγω της αντιοιστρογονικής της δράσης η κιτρική κλομιφαίνη μπορεί να προκαλέσει εξάψεις και επεισόδια νυκτερινού ιδρώτα, ενώ ορισμένες γυναίκες έχουν αναφέρει τριχόπτωση.
Ανάλογα GnRH
Οι GnRH αγωνιστές αρχικά ενεργοποιούν την έκκριση των γοναδοτροπινών ενώ στη συνέχεια η υπόφυση απευαισθητοποιείται στη δάση τους και παρατηρείται ένα είδος υπογοναδοτροπικού υπογοναδισμού.
Τα ανάλογα χορηγούνται υποδορίως και ορισμένες φορές μπορεί να προκαλέσουν τοπικές αντιδράσεις/ παρενέργειες στο σημείο της ένεσης. Ωστόσο ορισμένα από τα ανάλογα μπορούν να χορηγηθούν και με τη μορφή ρινικών εισπνοών και απορροφούνται από το ρινικό βλεννογόνο . Σε αυτή την περίπτωση μπορεί να προκαλέσουν τοπικό ερεθισμό, ρινική συμφόρηση και αλλεργικές αντιδράσεις.
Στην αρχική φάση της χορήγησής τους κατά τη διάρκεια της οποίας ενεργοποιούν την έκκριση των ενδογενών γοναδοτροπινών είναι δυνατόν να προκαλέσουν αύξηση του μεγέθους ήδη υπάρχοντων ωοθηκικών κύστεων. Γι ‘ αυτό το λόγο, πριν από την έναρξη της ωοθηκικής διέγερσης με γοναδοτροπίνες ενώ η ασθενής συνεχίζει να λαμβάνει ακόμα τα ανάλογα GnRH πραγματοποιείται πάντα υπερηχογράφημα ελέγχου για διερεύνηση παρουσίας ωοθηκικών κύστεων.
Τέλος, ορισμένες γυναίκες αναφέρουν συμπτώματα εξάψεων, νευρικότητας και νυκτερινού ιδρώτα τα οποία οφείλονται στην ένδεια των οιστρογόνων που προκαλείται από τα φάρμακα αυτά, όμως τα συμπτώματα αυτά είναι παροδικά και υποχωρούν μετά από την έναρξη της ωοθηκικής διέγερσης με γοναδοτροπίνες.
Πολύδυμη κύηση
Η πολύδυμη κύηση μπορεί να προκύψει ως αποτέλεσμα της θεραπείας είτε με κιτρική κλομιφαίνη είτε με γοναδοτροπίνες.
Οι πολύδυμες κυήσεις θεωρούνται κυήσεις υψηλού κινδύνου καθώς μπορεί να προκαλέσουν επιλοκές τόσο στη μητέρα όσο και στο κύημα. Περίπου ένα 30% των διδύμων κυήσεων υποστρέφουν αυτόματα σε μονήρεις κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου. Άλλες συνήθεις επιπλοκές που επηρεάζουν την περιγενητική νοσηρότητα και θνητότητα περιλαμβάνουν τον πρόωρο τοκετό, την προεκλαμψία, την καθυστέρηση της ενδομήτριας ανάπτυξης και τις ανώμαλες αιμορραγίες.
Σύνδρομο υπερδιέγερσης ωοθηκών (OHSS)
Το σύνδρομο αυτό αποτελεί μία ιατρογενή επιπλοκή ορισμένων θεραπειών υπογονιμότητος η οποία χαρακτηρίζεται από διόγκωση των ωοθηκών, συσσώρευση υγρού, απώλεια ενδοαγγειακού όγκου και αιμοσυμπύκνωση. Τα συμπτώματα αυτά εμφανίζονται μετά από τη χορήγηση της hCG.
Παράγοντες κινδύνου για τη εμφάνιση του συνδρόμου :
- Προηγούμενη εμφάνιση OHSS
- Πολυκυστικές ωοθήκες (PCO)/ Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών ( PCOS)
- Νεαρή ηλικία < ή = 35 ετών
- Χαμηλό BMI
- Πολλαπλά ωοθυλάκια
- Κύκλος με χρήση αγωνιστών GnRH
- Υψηλά επίπεδα οιστραδιόλης
- Χορήγηση Hcg
- Εγκυμοσύνη
Η πιθανότητα ανάπτυξης του συνδρόμου αυτού είναι 0.5-1.5% και δεν μπορεί να προβλεφθεί πάντα, ενώ στις βαριές περιπτώσεις του συνδρόμου η ασθενής ενδέχεται να χρειαστεί να νοσηλευτεί στο Νοσοκομείο.
ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΩΟΛΗΨΙΑ
Η ωοληψία είναι γενικά μια πολύ καλά ανεκτή διαδικασία και μάλιστα σχεδόν εντελώς ανώδυνη, γιατί γίνεται μια «μέθη», δηλαδή με ήπια ενδοφλέβια νάρκωση έτσι ώστε η ασθενής να μην αισθάνεται καθόλου πόνο.
Το προσωπικό της Μονάδος μας ενημερώνει πάντα αναλυτικά το ζευγάρι για τις πιθανές επιπλοκές της διαδικασίας όπως:
- Την εμφάνιση αιμορραγίας που μπορεί να προέρχεται από αγγεία του κόλπου, της μήτρας, της ωοθήκης ή άλλων ενδοκοιλιακών οργάνων. Σε ένα ποσοστό 0.04- 0.08% μπορεί να είναι σοβαρή και να χρειαστεί αντιμετώπιση με χειρουργική επέμβαση ή άλλα με μέτρα.
- Την ανάπτυξη φλεγμονής που μπορεί να εκδηλωθεί με πόνο, πυρετό και να χρειαστεί ειδική θεραπεία και νοσοκομειακή νοσηλεία (σπάνια).
- Την τρώση ενδοκοιλαικών οργάνων όπως της μήτρας, του εντέρου, της ουροδόχου κύστεως (σπάνια)
- Τους πιθανούς κινδύνους της αναισθησίας (σπάνια)
- Τον κίνδυνο ανάπτυξης του Συνδρόμου Υπερδιέγερσης των ωοθηκών ως επιπλοκή της φαρμακευτικής ωοθηκικής διέγερσης.